Dzieje Bolimowa

Najstarsze ślady osadnictwa w okolicach Bolimowa pochodzą z epoki brązu. Już w X wieku stał tu gród, wokół którego z czasem wyrosła osada targowa. Do XIV wieku Bolimów należał do kasztelanii łowickiej, potem wszedł w skład Księstwa Rawskiego, którego władca Siemowit III nadał mu około roku 1370 przywilej lokacyjny na prawie chełmińskim. Prawdopodobnie niedługo po tym pojawił się herb Bolimowa. Świadczyć by o tym mogły trzy zachowane odciski pieczęci miejskich pochodzących z XVI i XVIII wiecznych dokumentów. Na otoku jednej z nich, widnieje gotycki napis „Sigillum opidi Bolemof” na kolejnej „Sigillum oppidi Bolomof : AD 1443″, wreszcie na ostatniej „Sigilum: oppidi: bolmu: A. 1443″, co można przetłumaczyć jako „Znak miejski Bolimowa”. Na wszystkich tych pieczęciach wyobrażona jest ta sama figura herbowa, dwa nałożone na kij przedmioty o nieustalonym znaczeniu.

Odciski pieczęci są na tyle niewyraźne, że uniemożliwiają pewną ich identyfikację. Zakładano, że mogą to być wiaderka ogniowe na kiju, puklerze przebite strzałą czy wreszcie muszelki. Obecnie przyjmuje się, że są to muszle na tle laski pielgrzymiej. W roku 2000 uchwałą Rady Gminy ustanowiono herb Gminy Bolimów, nawiązujący do herbu historycznego.

• 1476 roku Bolimów wraz z resztą ziemi sochaczewskiej przyłączony został do Korony,
• 1481 roku stał się własnością Kazimierza Jagiellończyka,
• 1519 roku przywilej lokacyjny Bolimowa potwierdził Zygmunt I (Stary),
• około roku 1580 miasto stało się siedzibą starostwa niegrodowego.

W XVIII wieku, jednym ze starostów Bolimowa był mecenas sztuki i kompozytor poloneza „Pożegnanie z Ojczyzną”, Michał Kazimierz Ogiński. Dzięki korzystnemu położeniu i nadanym przywilejom, miasto szybko stało się prężnym ośrodkiem gospodarczym. Lata największej świetności przeżywało w XVI i w pierwszej połowie XVII wieku. Rozwijało się rzemiosło. Liczni byli;

 -zduni,

 -bednarze,

 -smolarze

 -kołodzieje,

 -garncarze,

 -malarze,

 -handlarze świętymi obrazami.

Działający wówczas w Bolimowie jeden z największych tartaków w Rzeczypospolitej zwany „bolimowską piłą”, dostarczał desek, belek i innych materiałów drzewnych na rozbudowę Warszawy. Miasto liczyło wtedy blisko trzy tysiące mieszkańców, miało trzy kościoły, młyn o pięciu kołach, łaźnię miejską, jatki, karczmy oraz drewniany dwór starościński, z kamienną wieżą zwany „zamkiem”. Dynamiczny rozwój przerwany został przez „potop”. Miasto spalone zostało przez Szwedów w 1657 r. w odwecie za udział chorągwi starosty bolimowskiego Zygmunta Grudzińskiego w antyszwedzkiej partyzantce. W tym samym roku kolejnych spustoszeń dokonały wojska Rakoczego. Miary klęsk dopełniły kolejne zarazy w latach 1658, 1667, 1710 i 1713. Z lustracji przeprowadzonej w 1661 r. wynika, że w całym Bolimowie pozostało tylko 10 domów i ani jednego rzemieślnika. Miasto nigdy nie powróciło do swej dawnej świetności. W trakcie powstania listopadowego w Bolimowie przez pewien czas przebywał generał Jan Skrzynecki. Tutaj też pozbawiono go dowództwa i przekazano je generałowi Dembińskiemu.

Piękną kartę zapisał Bolimów w czasie powstania styczniowego, kiedy to miasto było „bazą” partii sformowanej przez byłego oficera armii carskiej Władysława Stroynowskiego. Wraz z około 150 ludźmi, uzbrojonymi w rewolwery, strzelby myśliwskie i kosy udało się przeprowadzić kilka skutecznych akcji, zmuszających wojska rosyjskie do zdecydowanych przeciwdziałań. Dowodzone przez pułkownika Hagemejstra wojska carskie w sile 600 żołnierzy i kilka sotni kozackich wkroczyły rankiem 7 lutego 1863 roku do Bolimowa, rozpoczynając obławę na oddział Stroynowskiego. Do bitwy doszło przed południem tego samego dnia. Po półtorej godzinie powstańcy zmuszeni zostali do wycofania się. Ich straty wyniosły piętnastu zabitych i kilkunastu rannych. Wydarzenie to upamiętnia stojący w pobliżu wsi Joachimów-Mogiły pomnik. W 1870 r. za udział w powstaniu car ukarał Bolimów kontrybucją i pozbawieniem praw miejskich.

Podczas I wojny światowej w latach 1914-1915 wokół Bolimowa toczyły się uporczywe walki pozycyjne i pojedynki artyleryjskie. W 1915 r. doszło do jednych z pierwszych w tej wojnie ataków gazowych. Niektóre źródła podają, że w wyniku starć nad Rawką zginąć miało aż 70 000 żołnierzy. Świadectwem tamtych wydarzeń są liczne cmentarze, samotne mogiły oraz ślady po okopach, ziemiankach i działobitniach. Często znaleźć można również elementy żołnierskiego wyposażenia z tamtego okresu.

W toku kampanii wrześniowej 1939 r. w okolicy Bolimowa działały jednostki 10 dywizji piechoty armii „Poznań”. W latach okupacji utrzymywało się tu kilka oddziałów partyzanckich A.K. i G.L. Miejscowość została wyzwolona 17 stycznia 1945 roku przez Armię Czerwoną.

Obecnie Bolimów jest siedzibą władz gminy. Rękodzielnicze tradycje podtrzymuje w nim rodzina Konopczyńskich, której wyroby cieszą się dużym powodzeniem, a także wykorzystywane bywają w filmach, jak choćby w „Ogniem i mieczem” czy „Pan Tadeusz”. Prowadzący szeroką działalność artystyczno-kulturalną, Gminny Ośrodek Kultury wspiera miejscowych twórców ludowych i artystycznie uzdolnioną młodzież, skupioną przy pracowni papierowych ozdób (tzw. „bolimowskie kwiaty”).

Corocznie, z dniem św. Anny i odpustem zbiegają się uroczyście obchodzone Dni Bolimowa.

Stosunkowo liczne zabytki, zachowany układ urbanistyczny, a także odziedziczone tradycje świadczą o bogatej i ciekawej historii Bolimowa. Zainteresowanych jego przeszłością odsyłamy do książki Krzysztofa Jana Kalińskiego pod tytułem „Z dziejów Bolimowa”, którą można nabyć w Gminnym Ośrodku Kultury.

Informacje ogólne

Gmina Bolimów znajduje się w centralnej Polsce, w środkowej części Mazowsza, na skraju województwa łódzkiego. Położona jest w północnej części powiatu skierniewickiego,

w miejscu gdzie graniczy on z trzema innymi powiatami:

• łowickim,
• sochaczewskim
• żyrardowskim.

 Sąsiednie gminy to:

• południu – gmina Skierniewice,
• na zachodzie – gmina Nieborów (województwo łódzkie, powiat łowicki),
• na północy – gmina Nowa Sucha (województwo mazowieckie, powiat sochaczewski),
• na wschodzie gminy – Puszcza Mariańska i Wiskitki (województwo mazowieckie, powiat żyrardowski).

Gmina posiada dobrze rozwiniętą sieć komunikacyjną. Przez gminę przebiega trasa kolejowa E 20 Rzepin – Poznań – Warszawa – Terespol, łącząca wschód Europy z zachodem. Na jej odcinku położonym w gminie Bolimów znajdują się dwa przystanki kolejowe w Kęszycach

i Jasionnie. Ważne znaczenie stanowi droga wojewódzka nr 705 relacji Skierniewice-Sochaczew oraz sieć dróg powiatowych, przecinających gminę. Przez nasz teren będzie przebiegać również planowana autostrada A2 Poznań - Łódź - Warszawa. Najbliższy zjazd planowany jest w sąsiedniej gminie w Nieborowie.

Gmina Bolimów zajmuje powierzchnię 11171 ha, z czego 3800,44 ha to tereny utworzonego w 1986 roku Bolimowskiego Parku Krajobrazowego. Bogactwo przyrodnicze Parku koncentruje się wokół doliny rzeki Rawki, która niemal w całości zachowała swój naturalny charakter. Szybki nurt wody, liczne starorzecza, fantastyczne meandry to warunki wprost wymarzone dla spływów kajakowych. Dodatkowe atuty rzeki Rawki to ok. 25 gatunków ryb w niej żyjących.

Bogactwo flory (spośród 2200 gatunków roślin naczyniowych Polski, w Parku występuje niemal połowa, 87 gatunków roślin rzadkich i ginących, 47 gatunków roślin chronionych)

i fauny (163 gatunki zwierząt chronionych, ponad 130 gatunków ptaków. 656 gatunków owadów oraz ssaki: łoś, jeleń europejski, daniel, sarna, dzik, borsuk, jenot, bóbr, ryś i wiele innych) czyni ten teren wyjątkowo atrakcyjnym. Prawdziwym ewenementem Bolimowskiego Parku Krajobrazowego są „polany Puszczy Bolimowskiej”, rozległe śródleśne podmokłe łąki i pastwiska, niespotykane w innych rejonach środkowej Polski. Na terenie Parku utworzono 5 rezerwatów chroniących najwartościowsze przyrodniczo tereny: „Rawka”, ” Puszcza Mariańska”, „Ruda – Chlebacz”, „Kopanicha” i „Siwica”. Aleje zabytkowe, liczne pomniki przyrody, zabytki kultury materialnej (pałace, dwory, kościoły, kapliczki), 15 opracowanych ścieżek dydaktycznych, 3 oznakowane szlaki turystyczne to przyrodnicze, krajobrazowe, historyczne, kulturowe, dydaktyczne i rekreacyjne walory Bolimowskiego Parku Krajobrazowego. Ponad 30 % tego naturalnego bogactwa znajduje się w granicach gminy Bolimów.

Na turystyczny charakter gminy Bolimów ma także wpływ nie zdegradowane środowisko (brak uciążliwego przemysłu), które sprzyja produkcji zdrowej i czystej ekologicznie żywności oraz rozwojowi agroturystyki. Dodatkową atrakcją turystyczną gminy jest wybudowany w 2004 r. zbiornik retencyjno-rekreacyjny „Joachimów-Ziemiary”

o powierzchni 41 ha.

Gmina Bolimów liczy ponad 4 tys. mieszkańców. Centrum administracyjnym gminy jest Bolimów – dawne miasteczko, dziś wieś

i siedziba gminy, malowniczo położona na Równinie Łowicko-Błońskiej, nad rzeką Rawką.

Kontakt

Urząd Gminy Bolimów

99-417 Bolimów, ul. Łowicka 9

e-mail: gminbol@poczta.onet.pl

tel. 46-838-03-05

tel./fax 838-03-86

Źródło: www.bolimow.pl