PORADNIK – JAK ZAŁOŻYĆ STOWARZYSZENIE

1.  Co to jest stowarzyszenie?

Najprościej mówiąc, stowarzyszenie to grupa osób mających wspólne zainteresowania lub cel, chcących rozwijać te zainteresowania lub osiągnąć wytyczony cel.

Stowarzyszenie cechują:

- dobrowolność – swoboda tworzenia stowarzyszeń, dobrowolność uczestniczenia w nich;

- samorządność – niezależność wobec innych podmiotów, samodzielne ustalania reguł wewnętrznych;

- trwałość – istnienie bez zależności od konkretnego składu osobowego (pod warunkiem, ze liczba osób w stowarzyszeniu zarejestrowanym nie jest mniejsza niż 1, zaś w stowarzyszeniu zwykłym – 3 osoby);

- niezarobkowy cel – stowarzyszenie nie generuje zysków.

Stowarzyszenie, podobnie jak fundacja, jest organizacją pozarządową – zgodnie z art. 3 ust. 2 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie organizacją pozarządową jest  każda instytucja (osoba prawna lub jednostka posiadająca zdolność prawną na podstawie odrębnych ustaw), która nie działa w celu osiągnięcia zysku i nie jest jednostką sektora finansów publicznych. I jako organizacja pozarządowa stowarzyszenie podlega regulacjom ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie co w praktyce oznacza, np. możliwość ubiegania się o status OPP czy korzystania z dotacji administracji publicznej.

Stowarzyszenie działa dzięki pracy swoich członków.Owszem, można prowadzić pewne działania jako grupa nieformalna, jednak założenie stowarzyszenia ułatwia realizację niektórych przedsięwzięć i pozyskiwanie środków na funkcjonowanie.

2. Rejestracja stowarzyszenia i pierwsze dokumenty

Na podstawie ust. z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach (Dz. U. z 2001 r., Nr 79, poz. 855 z późn. zm.), art. 8-10

Jedną z form prowadzenia działalności społecznej jest stowarzyszenie zarejestrowane w rejestrze stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej Krajowego Rejestru Sądowego (KRS). Stowarzyszenie takie jest zakładane na zebraniu założycielskim przez co najmniej 15 osób, które stają się członkami założycielami stowarzyszenia. 

Podczas zebrania założycielskiego członkowiepodejmują uchwały, z których najważniejsze to:

- uchwała o powołaniu stowarzyszenia,

- wyborze komitetu założycielskiego,

-  przyjęciu statutu,

- wyborze zarządu  i komisji rewizyjnej (nie jest to warunek konieczny, jednak ze względów praktycznych warto od razu podczas zebrania założycielskiego powołać zarząd i komisję rewizyjną, by uniknąć konieczności zwoływania kolejnego zebrania i dokonywania zmian w KRS).

Dokumenty, które należy przygotować przed zebraniem założycielskim:

- projekt statutu,

-  lista obecności (dwa egzemplarze, gdyż jeden zostanie złożony do KRS), na której znajdą się również dane członków – założycieli (imię i nazwisko, adres zamieszkania, PESEL, data i miejsce urodzenia, nr dokumentu tożsamości, własnoręczny podpis),

- oświadczenia o posiadaniu obywatelstwa polskiego, pełni praw obywatelskich i pełni zdolności do podejmowania czynności prawnych,

- teksty uchwał, które zostaną podjęte podczas zebrania.

Komitet założycielski musi dopilnować, by został spisany protokół z zebrania założycielskiego, zawierający treść uchwał, ale mogą one stanowić odrębne załączniki do protokołu (muszą być podpisane przez przewodniczącego zebrania i protokolanta/sekretarza). Komitet zobowiązany jest do złożenia wniosku o rejestrację stowarzyszenia do Krajowego Rejestru Sądowego wraz z niezbędnymi załącznikami. Po wpisaniu organizacji do KRS stowarzyszenie uzyskuje osobowość prawną.

Kolejne kroki, jakie należy podjąć po zarejestrowaniu organizacji w KRS, na podstawie ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej (Dz.U. 1995 nr 88 poz. 439), art. 42-43 oraz ustawy z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (Dz.U. z 2004 r., Nr 269, poz. 2681), art. 2 ust. 1 to:

- złożenie wniosku o wpis do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej i uzyskanie numeru REGON,

- założenie konta bankowego,

- zgłoszenie się do Urzędu Skarbowego i uzyskanie numeru NIP.

3. Przebieg zebrania założycielskiego

W jakiej kolejności powinno przebiegać zebranie założycielskie stowarzyszenia? Najlepiej zacząć od przedstawienia celu spotkania i osób w nim uczestniczących, by potem przejść do ustalenia sposobu głosowania i zatwierdzania uchwał. W dalszej kolejności należy wybrać przewodniczącego zebrania, który przejmuje odtąd jego prowadzenie oraz sekretarza, który przygotowuje protokół z zebrania założycielskiego. W przypadku, gdy głosowanie jest tajne (ten sposób głosowania przewiduje statut), wybieramy również komisję skrutacyjną. Następnie podejmujemy uchwałę o zawiązaniu stowarzyszenia i przechodzimy do dyskusji nad statutem, ewentualnie zatwierdzamy poprawki, po czym należy podjąć uchwałę o przyjęciu statutu. Kolejnym punktem spotkania jest wybór komitetu założycielskiego, ewentualnie władz stowarzyszenia, z podziałem na funkcje. Po podjęciu uchwał następuje czas na ewentualne wnioski i zapytania oraz zamknięcie zebrania.

4. Członkowie stowarzyszenia

Stowarzyszenie mogą założyć obywatele polscy, mający pełną zdolność do czynności prawnych, posiadający prawa publiczne. Osoby poniżej 16. roku życia mogą zostać członkami stowarzyszenia wyłącznie za zgodą rodziców lub opiekunów prawnych, jednak nie posiadają wówczas prawa wyborczego (zarówno czynnego, jak i biernego).  Osoby w wieku pomiędzy 16. a 18. rokiem życia mogą należeć do stowarzyszenia i posiadać prawa wyborcze.

Członkami stowarzyszenia mogą być również cudzoziemcy zameldowani poza terenem RP pod warunkiem, że statut danego stowarzyszenia dopuszcza taką możliwość. Cudzoziemcy zameldowani na terenie Polski mogą tworzyć stowarzyszenia. 

W celu uzyskania bardziej szczegółowych informacji dotyczących rejestracji stowarzyszenia, wpisu do KRS, dokonywania zmian w KRS, przygotowania statutu zachęcamy do skorzystania z pomocy naszego doradcy z zakresu prawa – pana Tomasz Chwieduka, zarówno w punktach informacyjnych, jak i poprzez e-mail: konsultacje@inicjatywa.info.pl

Opracowanie: MRIES

Źródło: Internet; ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach (Dz. U. z 2001 r., Nr 79, poz. 855 z późn. zm.)